Endodontik Nikel Titanyum Enstrümanlarda Karar Verme Algoritması ve Modeli Geliştirilmesi

Üniversitemiz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Nurcan Deniz ile Diş Hekimliği Fakültesi Endodonti Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Ekim Onur Orhan'ın eşit katkı sunduğu "Development of a multi‐criteria decision‐making–based assessment model for dental material selection: Engine‐driven nickel‐titanium instruments case study" başlıklı multi disiplinler araştırma makalesi Clinical Oral Investigations dergisinde yayınlandı.  

Güncel olarak, motorla tahrikli nikel titanyum enstrümanların 256 farklı alternatifi olduğu bilinmektedir. Yüzlerce üretici, ürünlerinin çoğu durumda optimum şekillendirme için tasarlandığını iddia etmektedir. Doğal olarak, uygulayıcıların çok sayıdaki bu alternatiflerin objektif ve önyargısız değerlendirilmesi oldukça zorluk oluşturmaktadır. Ancak bugüne kadar çok kriterli bu seçim sorunun nesnel bir karar destek aracı veya algoritması bulunmamaktadır.

Üniversitemiz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Nurcan Deniz ve Diş Hekimliği Fakültesi Endodonti Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Ekim Onur Orhan’ın Clinical Oral Investigations dergisinde yayınlanan "Development of a multi‐criteria decision‐making–based assessment model for dental material selection: Engine‐driven nickel‐titanium instruments case study" başlıklı makalesi, Endodonti alanında tercih edilen ve yüzlerce alternatifi barındıran nikel titanyum enstrümanları arasında nesnel bir değerlendirme endeksi ve seçim modeli oluşturmuştur.

Geliştirilen model 5 adımda oluşturulmuştur.

• Adım 1: Literatür taraması ve bir grup panelist tarafından belirlenen kriterler üzerinde fikir birliğine varmak için “Delphi yöntemi” kullanılmıştır.
• Adım 2: Önerilen kriterleri sıralamak için “akıllı ikili karşılaştırmalar” kullanılmıştır.
• Adım 3: Önerilen kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesi için “Borda oylaması” kullanılmıştır.
• Adım 4: Değerlendirme puanlarını belirlemek için “Simple Additive Weighting” kullanılmıştır.
• Adım 5: “Simülasyon” ile güvenilirlik ve geçerlilik kontrolleri yapılmıştır. Nihai olarak modelin geçerliliği bu son adımda sanal ve gerçel enstrüman simülasyonları ile onaylanmıştır. 

Bu çok kriterli karar verme modeli için “yalnızca Endodonti uzmanları değil, bu spesifik karar verme sürecinde bulunan Diş hekimleri, Diş hekimi adayları, Dental malzeme tedarikçileri, Dental malzeme üreticileri, Veri analistleri tarafından da mümkün olduğunca sistematik, şeffaf ve tekrarlanabilir kararlar almaya yardımcı olacaktır” ifadelerine yer veriliyor. Makale hipotezini test etmede kullanılan “spesifik çok kriterli karar verme modeli ve oluşturma prensipleri daha ileri çalışmalar için bir referans niteliği taşıyabileceği” de ayrıca belirtilmektedir. Tıp bilimlerinde bu yöntem ile “tıbbi malzemeleri objektif olarak sıralama" veya “sınıflandırma” konuları önyargısız olarak gerçekleştirilebilir.

Makaleye erişim için: Clinical Oral Investigations