Nitel İş Güvensizliği ve Duygusal Tükenmişliğin Otel Çalışanlarının İşe Gömülmüşlüğü Üzerindeki Etkileri: Algılanan Örgütsel Desteğin Düzenleyici Rolü

Üniversitemiz Turizm Fakültesi Turizm İşletmeciliği Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Cihan Seçilmiş’in yazarları arasında bulunduğu “Qualitative Job Insecurity, Emotional Exhaustion and Their Effects On Hotel Employees’ Job Embeddedness: The Moderating Role of Perceived Organizational Support” başlıklı makale International Journal of Hospitality Management dergisinde yayınlandı.

İşgücü piyasasındaki koşullar, bireylerin istihdama ilişkin endişelerini güçlü bir şekilde biçimlendirmektedir. Sürekli artan yüksek ulusal işsizlik oranları, yüksek bilişsel iş güvencesizliği algısını tetiklemektedir. Ayrıca işsizliğin artması, alternatif istihdam olanaklarının daha karamsar bir şekilde değerlendirilmesine neden olmaktadır. Bu durum, otel çalışanlarının tükenmişlik yaşamalarına neden olabilmektedir. Dolayısıyla iş güvencesizliği ve duygusal tükenmişlik nedeniyle çalışanların kendilerini işe verememeleri, işe gömülmüşlük seviyelerinin azalmasına neden olabilmektedir. En iyi bilinen ve kabul gören psikolojik açıklamalardan (iş doyumu, örgütsel bağlılık gibi) daha güçlü bir örgütsel sonuç yordayıcısı olan işe gömülmüşlük  çalışanların neden örgütte kaldıklarına ilişkin iş ve iş dışı faktörleri incelemektedir. Kavram, çalışanın mevcut işinde kalmasına neden olan toplam güçleri yani çalışanı işine bağlayan duygusal ve duygusal olmayan faktörlerin toplamını ifade etmektedir. İş güvencesizliği ve duygusal tükenmişliğin, işe gömülmüşlük üzerindeki olası olumsuz etkilerinin azaltılmasında etkili değişkenler olarak düşünülmüştür.

Bu çalışmada özetle otel çalışanlarının deneyimledikleri iş güvencesizliği hem çalışanlar hem de işletmeler üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Söz konusu olumsuzlukların belirlenmesi ve çözümüne katkı sağlamak için bu araştırmada “Nitel iş güvencesizliği, çalışanın işe gömülmüşlüğünü nasıl etkiler?” sorusuna cevap aranmaktadır.

Araştırma sorusu kapsamında beş temel amaç belirlenmiştir. Bu amaçlar; (1) nitel iş güvencesizliği, duygusal tükenmişlik, işe gömülmüşlük ve algılanan örgütsel destek değişkenleri arasındaki ilişkileri incelemek, (2) duygusal tükenmişliğin, nitel iş güvencesizliğinin işe gömülmüşlüğe etkisinde aracılık rolünün olup olmadığını ortaya koymak, (3) nitel iş güvencesizliğinin, duygusal tükenmişliğe etkisinde algılanan örgütsel desteğin düzenleyici rolünü tespit etmek, (4) nitel iş güvencesizliğinin, işe gömülmüşlüğe etkisinde algılanan örgütsel desteğin düzenleyici rolünü belirlemek, (5) duygusal tükenmişliğin, işe gömülmüşlüğe etkisinde algılanan örgütsel desteğin düzenleyici rolünü incelemektir. Araştırma amaçları doğrultusunda kuramsal model geliştirilmiş ve yapısal eşitlik modellemesi (YEM) ile test edilmiştir. Araştırma amacına uygun veriler sunacak olması ve önemli turizm destinasyonları içerisinde yer alması gerekçesiyle İstanbul uygulama alanı olarak seçilmiştir. Uygulama aşamasında dört ve beş yıldızlı otel çalışanlarından toplam 492 anket elde edilmiştir. Analiz bulguları; nitel iş güvencesizliğinin, duygusal tükenmişliği olumlu fakat işe gömülmüşlüğü olumsuz yönde etkilediğini göstermektedir. Diğer taraftan duygusal tükenmişlik, işe gömülmüşlüğü olumsuz yönde etkilemektedir. Bunlara ek olarak duygusal tükenmişlik, nitel iş güvencesizliğinin, işe gömülmüşlüğe etkisinde kısmi aracılık rolü üstlenmektedir. Son olarak algılanan örgütsel destek, nitel iş güvencesizliği ile duygusal tükenmişlik ilişkisinde düzenleyici rol üstlenmekteyken nitel iş güvencesizliği ile işe gömülmüşlük ve duygusal tükenmişlik ile işe gömülmüşlük ilişkilerinde anlamlı bir moderatör etkisine sahip değildir. Sonuç olarak bu araştırma, iş güvencesizliği literatürünü genişletmekte, uygulayıcılara ve yapılacak araştırmalara kayda değer birtakım öneriler sunmaktadır.

Makaleye erişim için: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278431922001323